Wees tevrede in God se voorsienigheid
deur ds. Jan-Louis Lee
Na ’n uiterse unieke en moeilike jaar, is baie van ons versigtig-optimisties oor wat in die jaar 2021 voorlê. Tog is daar geen waarborg dat die nuwe jaar makliker en beter as die vorige een gaan wees nie. Goeie en slegte dinge gebeur elke dag – die wisseling van een jaar na die volgende beteken nie dat dinge nou eensklaps gaan verander nie. Dit is ook dikwels met hierdie besef waar mense telkens in ’n nuwejaarsneerslagtigheid verval en maklik depressief raak nog voor die jaar ver gevorder het. Juis daarom behoort ons in 2021 niks anders te wil vermag as om in God se voorsienigheid vergenoeg te wees nie.
Wat beteken voorsienigheid?
Die begrip ‘voorsienigheid’ omvat ’n kernaspek van ons belydenis, in die woorde van Heidelbergse Kategismus Sondag 10, dat God alles regeer en dat alles – goeie en slegte dinge – “ons nie per toeval nie, maar uit sy Vaderhand toekom…”
Dit baat ons om te rus in God se voorsienigheid, omdat ons geduldig en dankbaar elke dag se handel en wandel kan trotseer. Tog kan elkeen van ons getuig dat dit soms baie moeilik is om vergenoeg te wees en te wag op die Here wanneer beproewinge oor ons pad kom. Daarom moet ons deur die Here geleer word hóé om vergenoeg te wees.
Wat sê Paulus oor vergenoegdheid?
Paulus skryf in Filippense 4 oor hoe die Here hom vergenoegdheid geleer het. Hy skryf hierdie brief terwyl hy in die gevangenis is, in afwagting op ’n gewisse dood, omdat hy die evangelie van Christus onverskrokke bly verkondig het. Hy is ’n aantal kere al gemartel en aangerand omdat hy aanhou om in die Naam van Jesus te bly preek – en steeds sit dit hom nie van sy taak af nie.
Lees die hele brief, en in die besonder hoofstuk 4:1-14 ’n slag goed deur. Die woorde van dié brief staan in skrille kontras met Paulus se omstandighede. Wanneer jy dit in gedagte hou, besef mens dat dit amper ondenkbaar is dat hy sou sê:
- Wees altyd bly (vers 4)
- Laat julle vriendelikheid aan alle mense bekend word (vers 5)
- Wees oor niks besorg nie, maar laat julle begeertes in alles met gebed en smeking met danksegging bekend word by God (vers 6)
- Die vrede van God wat alle verstand te bowe gaan, sal oor julle die wag hou (vers 7)
- Rig julle gedagtes op goeie en mooi dinge (vers 8)
- En dan die klimaks: wees in die Here vergenoeg (vers 12 en 13)!
In Filippense 4:13 lees ons wat Paulus se geheim is:
Ek is tot alles in staat deur Christus wat my krag gee …
Filippense 4:13 word dikwels aangehaal, en net so dikwels word dié vers misbruik. Dit probeer nie sê dat gelowiges onstuitbaar is in hul geestelike vermoëns, of dat hulle enigiets op aarde kan regkry nie. Om hierdie vers mooi te verstaan, moet ons die aanloop daartoe lees.
Paulus se lewe voor en na sy bekering
Paulus was voorheen ’n Fariseër in sy wetsopvatting en sekerlik een van die ywerigste vervolgers van die kerk. Tog was dit alles vir hom tevergeefs. Dit bring nie verlossing nie en nog minder bring dit ware vrede. God het vir Paulus radikaal omgedraai, hom letterlik in sy spore gestuit en tot bekering gebring.
En om Christus te ken, om een met Hom in die geloof te wees, oortref al die dinge waarop hy vroeër geroem het, met rasse skrede. Alles wat voorheen vir hom ’n bate was, is nou ’n las en hy strewe na een ding: Om in Christus gevind te word, met die regverdiging vanuit die geloof in Hom alleen, en nie vanuit sy, Paulus, se sondige werke nie.
So het Paulus dan omgedraai en die vrugbaarste instrument in die koninkryk geword. Oraloor het hy die evangelie verkondig, gemeentes gestig en nog bedien met briewe wanneer hy nie self daar kon wees nie.
Niks kon die vlam van die evangelie keer nie
Dié boodskap staan sentraal: Christus Jesus het geleef, gely en gesterf maar Hy het opgestaan. Daarom sal ons as burgers van die hemelkoninkryk ook eendag opstaan. Dit is ter wille van hierdie boodskap wat Paulus nou in die tronk sit.
Paulus se woorde aan Filippi se gemeente
Nou het Paulus hierdie brief aan die gemeente in Filippi geskryf. Onder andere om hulle in die geloof te versterk om hul man teen die wêreld te staan, geanker in die evangelie, maar ook – en daarom hierdie laaste gedeelte van die brief – omdat hy hulle wil bedank vir die lewensmiddele wat hulle vir hom in die tronk gestuur het.
Wanneer hy hulle bedank vir die gawes wat hulle gestuur het, voeg hy by dat die dankbaarheid oor hulle gesindheid teenoor hom gaan, en nie soseer dit wat hulle gestuur het nie. Ja, die gawe is goed, maar dit is nie die groot saak nie. Die Here het vir Paulus deur die loop van sy lewe gelei om altyd, in alle omstandighede, tevrede te wees met wat hy het.
Paulus sê in al hierdie dinge is hy terdeë onderrig (vers 12).
Interessant genoeg word hierdie woordjie, onderrig, in die Grieks net een keer op hierdie manier gebruik (Myeō). Die stam van hierdie woord is iets in die lyn van ‘om ’n geheim te leer’. Dit kan ook vertaal word met ‘ek is in elke opsig in al hierdie dinge ingewy…”.
Wat Paulus hier bedoel is dat dit ’n geheim is wat hy geleer het deurdat God dit op besondere wyse aan hom geopenbaar het. Deur sy lewe het die Here hom begelei om hierdie groot geheim te leer en te verstaan, sodat hy vrugbaar in die koninkryk mag arbei: Om vergenoeg te wees in die voorsienigheid van die Here.
Let mooi op wat hy sê in vers 12: “Ek weet om verneder te word” – letterlik – ‘om laag gemaak te word’. Handelinge skets vir ons telkens hoe Paulus met geweld êrens heen ‘gesleep’ word en gestenig word, hoe hy gegesel en aangerand word, hoe hy voor regters gebring is om die saak van die evangelie te stel.
Dan sê hy “Ek weet om oorvloed te hê”, “[ek weet] om versadig te word sowel as om honger te ly, om oorvloed te hê, sowel as om gebrek te ly…” Soms het hy armoede ervaar, en ander kere was daar oorvloed. Soms het hy honger gely, en ander kere het hy genoeg -selfs te veel- gehad om te eet. In elke situasie was dit wat die Here vir hom daarin beskik het, genoeg.
Let mooi op hoe Paulus dit in hierdie twee verse stel:
- Vers 12: “…in elke opsig en in alle dinge…”
- Vers 13: “Ek is tot alles in staat”
So gesien, is hierdie alles waarvan Paulus praat, nie dinge op sy ‘bucket list’ wat hy moontlik sou wou bereik nie. Dié alles verwys na al die verskillende lewensomstandighede waarin hy beland het, terwyl hy sy werk vir die Here gedoen het.
Om dan in ‘staat daartoe’ te wees, beteken dat hy dit alles kon dra:
- Dat hy die oorvloed uit die hand van die Here kon geniet en waardeer, sonder dat dit hom oorweldig en ingesluk het, sonder dat hy dit die groot doel van sy lewe gemaak het.
- Dat Hy dan aan die ander kant die armoede van die lewe kon ly, honger kon wees en staande gebly het, sonder om in sy moed gebreek te word, sonder om opstandig te word, sonder om in die geloof te verslap.
Wat beteken dit dan vir ons om tot alles in staat te wees?
Ja, om tot alle omstandighede in staat te wees, beteken om vergenoeg te wees in die voorsienigheid van die Here! Dat soos ons bely – “lower en gras, reën en droogte, vrugbare en onvrugbare jare, voedsel en drank, gesondheid en siekte, rykdom en armoede en alles ons nie per toeval nie, maar uit sy Vaderhand toekom” (HK Sondag 10, Antwoord 27)
Dit beteken wel nie dat alles – selfs die dinge wat in die lewe swaar is – skielik lekker en maklik is nie. Maar dit beteken dat gelowiges alle soorte omstandighede kan deurstaan, in die geloof kan trotseer sonder om in die geloof te verslap, sonder dat ons moed daardeur gebreek word:
- Om nie so deur die oorvloed van goeie tye oorweldig te word, dat dit al is wat ons kan najaag nie.
- Om nie deur swaar tye gebreek te word nie.
Dit is wat vergenoegdheid beteken – om nie deur omstandighede verhinder te word om vas te hou aan God nie. Want Christus gaan ons krag gee om al hierdie dinge te deurstaan. Dan gaan die afdraandes van die lewe ons nie laat tuimel nie, en die opdraendes van die lewe gaan ons bene nie so lam maak dat ons nie tot bo sal kan klim nie.