Brood as verbondsteken in die Bybel
Die Bybelse tema van brood loop soos ’n goue draad deur die Bybel – van die Ou Testament tot die nagmaal. Lees hier hoe brood ’n teken van God se verbond met ons is.
deur Alistair van Heerden
Het jy al ooit honger gevoel en gewens iemand kan jou iets lekkers gee om te eet? In die Bybel lees ons van ’n tyd toe God se volk, die Israeliete, in die warm woestyn was – ver van winkels of tuine – en hulle het niks gehad om te eet nie. Maar weet jy wat? God het vir hulle brood uit die hemel gegee! Dit het elke oggend op die grond gelê soos klein wit saadjies wat hulle kon optel en eet. Dit was God se manier om vir hulle te wys: “Ek is by julle en Ek sorg vir julle.”
Net soos daardie brood vir die Israeliete ’n teken van God se liefde was, gee Jesus vir ons vandag ook iets baie spesiaals – die nagmaal. Daar eet ons ook brood, en dit herinner ons daaraan dat Jesus vir ons gesterf het en dat Hy altyd naby is.
Brood as tema in die Bybel
Die Bybelse tema van brood loop soos ’n goue draad deur die geskiedenis van die Bybel – van die ou verbond met Israel tot die vervulling daarvan in Christus en die instelling van die nuwe verbond. Hierdie eenvoudige lyn, wat so sentraal staan in die daaglikse lewe, word in die Skrif ’n baie belangrike simbool van God se sorg, teenwoordigheid en troue verbondsverhouding met sy volk.
Brood in die Ou Testament – Eksodus 16
Wanneer die volk Israel pas uit Egipte verlos is en hulle hulself in die woestyn bevind, word hulle met ’n gebrek aan voedsel gekonfronteer. In hul honger begin hulle murmureer teen Moses en Aäron – maar uiteindelik teen die Here self.
God se antwoord is nie ’n oordeel nie, maar ’n openbaring van sy genade: Hy voorsien manna, brood uit die hemel, elke oggend op bonatuurlike wyse. Dit was nie net ’n noodhulp nie, maar ’n geestelike onderrigmiddel – ’n daaglikse herinnering aan God se teenwoordigheid, versorging en verbondstrou.
Die voorsiening van manna word in Eksodus 16 duidelik verbind aan die Here se verbondsdoel: “sodat julle kan weet dat Ek die Here julle God is” (Eksodus 16:12). Hierdie frase is eie aan verbondstaal – God maak Homself aan sy volk bekend, nie net deur openbaring in woorde nie, maar ook in dade.
Die feit dat manna nie op die Sabbat verskyn het nie en dat dubbele porsies op die sesde dag gegee is, het die volk geleer om die Sabbat te eerbiedig. Die Sabbat self word dus in Eksodus 16 verbind aan God se voorsiening van brood, en albei is tekens van sy verbondsmatige teenwoordigheid.
Simboliek van brood in die Ou Testament
Die simboliek van brood in die Ou Testament gaan dieper as net fisiese versadiging. In Deuteronomium 8:3 word die betekenis van die manna geopenbaar:
… dat die mens nie van brood alleen leef nie, maar van elke woord wat uit die mond van die Here uitgaan.
Met ander woorde: Die brood self is nie die doel nie, maar die heenwyser na iets meer – die lewe wat uit God kom. Dit wys op ’n verbondsgemeenskap waarin die volk leer om in afhanklikheid van God te leef, nie net vir kos nie, maar vir leiding, waarheid, lewe en saligheid.
Daarom word daar in Eksodus 16 opdrag gegee dat ’n houer vol manna in ’n kruik gehou moet word as ’n getuienis vir die nageslag (Eksodus 16:32-34). Hierdie brood moes saam met die verbondsark bewaar word – as ’n teken van God se trou en voorsiening in die geskiedenis van sy volk.
Christus as Brood van die Lewe
Die Ou Testamentiese simboliek kry sy hoogtepunt in Christus. Hy sê self in Johannes 6: “Ek is die brood van die lewe … die brood wat uit die hemel neergedaal het.” Hier word die manna as voorafskaduwing van Christus verklaar: waar die manna fisiese lewe onderhou het, bring Christus geestelike, ewige lewe. Die volk wat die manna geëet het, het gesterf, maar dié wat van Christus eet, sal vir ewig leef (Johannes 6:49-51).
By die laaste maaltyd, op die vooraand van sy kruisiging, neem Jesus brood, breek dit en sê: “Dit is my liggaam wat vir julle gegee word.” Hiermee stel Hy die nagmaal in as ’n sakrament van die nuwe verbond.
Let op, dit is nie ’n nuwe verbond in teenstelling met die ou nie, maar die vervulling en verdieping daarvan. Wat in die ou verbond bedek en voorafgeskadu was, word nou in Christus ten volle geopenbaar en beleef.
Die nagmaal as bevestiging van die verbond
In die nagmaal bevestig Christus sy teenwoordigheid onder ons op ’n besonder konkrete wyse. Deur die teken van brood en wyn herinner Hy ons nie net aan sy kruisdood nie, maar voed Hy ons geestelik met Homself. Die nagmaal is dus ’n verbondshandeling. God betuig en verseël dat ons werklik aan Christus behoort, dat Hy ons God is en ons sy volk – dieselfde verbondstaal as in Eksodus.
Soos die manna daagliks opgeraap moes word in geloof en gehoorsaamheid, so moet ons ook in geloof aan die nagmaal deelneem – met onderskeiding van die liggaam van Christus, en met ’n hart wat hunker na sy teenwoordigheid. Dit is nie ’n blote ritueel nie, maar ’n lewende gemeenskap met die opgestane Here wat aan sy tafel as gasheer optree.
Brood as ’n verbondsteken
Van Eksodus tot die nagmaal sien ons hoe God deur die eenvoudige teken van brood die verlossing van die mens ontvou. Brood is meer as voedsel – dit is ’n verbondsteken, ’n getuienis van sy teenwoordigheid, en in Christus die belofte van ewige lewe. In beide die Ou en Nuwe Testament roep God sy volk op om Hom te vertrou, te eer en te dien, nie op grond van hul eie krag nie, maar deur die genade en voorsiening wat Hy gee – uiteindelik in die volmaakte Brood uit die hemel: Jesus Christus.
